Ortadoğu’da soykırımcı duruma düşen ve sıkışan İsrail, 1 Nisan’da füzeyle Suriye’deki İran konsolosluğu vurdu ve 8 kişiyi öldürdü. İran’ı savaşa çekme ve çatışmayı büyüterek sıkışık durumdan kurtulmayı amaçlayan İsrail aradan iki hafta geçtikten sonra İran’ın yoğun dron ve füze saldırısı ile karşılaştı.
➔Ancak bağıra çağıra geldiği için bu füze ve dronları etkisiz hale getirmek İsrail ve ona yardımcı olan ABD ile İngiltere için zor olmadı. Saldırıda herhangi bir kişi de ölmedi.
➔İlk kez İsrail topraklarına direkt saldıran İran ise amacın hasıl olduğunu duyurdu.
➔Bu saldırılardan ABD ve İngiltere’nin hava gücü desteği alarak ciddi bir hasar almadan atlatan İsrail ise istediğine kısmen kavuştu. ABD ve Avrupa’nın desteğini alarak dünyada yalnız kalmaktan kurtuldu.
İLK TEPKİ KRİPTODAN
➔Hava saldırısı ardından toplanan İsrail Savaş Kabinesi adına açıklama yapan üye Benny Gantz, İran’a karşı bölgesel bir koalisyon kuracaklarını belirterek “İsrail dünkü İran saldırısını atlatabilmesini sağlayan stratejik ittifak ve bölgesel işbirliğini güçlendirmeli. Bize uygun olacak şekil ve zamanda İran’a bedelini ödeteceğiz” dedi.
➔Bu sözden İsrail’in hemen misillemeye kalkışmayacağı çıkarımı yapılabilir. Çünkü “uygun şekil ve zaman” şartı ortaya konuldu.
➔Konsolosluk saldırısı ile başlayan Ortadoğu geriliminin en harlı ateşi hafta sonu geride kalmış olabilir. Ama bu ateş hemen de sönmeyecektir.
➔İran'ın İsrail'e saldırısına ilk gerçek 'piyasa' tepkisini kriptoda gördük. Kriptolar ise zor dönemlerin varlıkları olmadığını bir kez daha ortaya koydu. Saldırıların gerçekleştiği saatlerde Bitcoin 10 bin dolara yakın geriledi ve bir gecede yüzde 13.5 gibi sert bir değer kaybına uğradı.
KORKULAN SENARYO NE?
➔Peki piyasaların geri kalanı nasıl tepki verecek?
➔Bu konuda görüşler farklı. Ancak genel kanı piyasaların tepkisi büyük ölçüde İsrail'in vereceği karşılığa bağlı olacak.
Eğer karşılık verirse ve bu karşılık Gazze'de olduğu gibi yine ölçüsüz olursa bu İran'ın daha sert ve daha uzun süreli bir tepkisini tetikleyebilir.
➔İşte piyasaların korktuğu asıl senaryo bu.
➔ABD piyasaları birbirinden yıpratıcı haftaları geride bıraktı.
➔Yeniden canlanan enflasyon korkuları ayrıca daha yüksek ve daha uzun faiz görünümleri nedeniyle sinirler zaten yıpranmış durumda.
➔Şimdi bir de ne hesabı ne de kitabı olmayan jeopolitik riskler kapıya dayandı.
➔Fed'in ekonomiyi yavaşlatıp enflasyonun belini kırmak için beklediği sıradışı fırsat bu olabilir mi?
➔Bugün ABD piyasaları açıldığında yatırımcılar yaşananlara nasıl tepki verir bilinmez.
➔Ancak ABD'li endekslerin bugünü öyle veya böyle atlatmaları günü kurtarmaktan öteye bir anlam taşımayacak.
ORTADOĞU’NUN EN ZOR VE EN TEHLİKELİSİ
➔Ortadoğu’da en zor ve en tehlike olan İran-İsrail gerginliği piyasaları daha haftalarca meşgul edebilecek potansiyele sahip.
➔Bu arada “modern” savaşın ekonomik maliyetinin de kısa sürede devasa boyutlara ulaşabileceğini unutmamak gerekir.
➔Sadece cumartesi akşamı yaşanan İran saldırısına karşı İsrail'in yapmış olduğu hava savunmasının maliyetinin bir milyar dolar seviyesinde olduğu belirtiliyor.
➔Bu tarz saldırıların önümüzdeki günlerde devam etmesi halinde her iki tarafın savaş faturası hızla kabaracak.
➔Şimdilik iyimserler kazanıyor olabilir. Zira İran'ın "konu sonuçlanmış sayılabilir" açıklaması ve Başkan Biden'ın İsrail Başbakanı Netanyahu'ya ABD'nin İran'a karşı bir İsrail saldırısını desteklemeyeceğini söylediğine dair bir rapor baskıları azalttı.
➔Ayrıca İran'ın saldırı için hafta sonunu seçmesi ve önceden ABD’yi haberdar etmesi ise operasyonu son dönemlerin en piyasa dostu askeri harekatı olarak ön çıkardı.
HAYRA ALAMET OLMAYAN YÜKSELİŞ
➔Küresel piyasalarda etkisi kısım kısım görülmeye başlanmıştı. Öncelikle altın sonra dolar primlendi. Hatta faizlerin yükseldiği bir dönemde altının hızlı değerlenmesi hiç de hayra alamet bir gelişme değildi. Nitekim öyle de oldu.
➔Savaş dönemlerinin güvenliği sığınağı olarak altın yine aynı fonksiyonunu yerine getirdi.
➔Jeopolitik etkilerin de katkısıyla dünyada talebi artan altının onsu nisan ayında 200 dolardan fazla arttı.
➔Cuma günü onsu 2.431.53 dolara yükselen nisan ayı primi yüzde 8.9’a varan altın kar realizasyonlarıyla karşılaştı.
➔Bunda çok kısa sürede hızlı yükselişi ve 6 aya varan dönemde yüzde 34 değerlenmesi etkili oldu. Altın fiyatları zirvesinden yaklaşık 100 dolara yakın ve yüzde 4 oranında düştü.
ALTIN ÇIKIŞA DEVAM EDER Mİ?
➔Üstelik hafta sonu İran’ın saldırısı beklenirken oldu bu satış.
➔Nitekim beklenen saldırı gerçekleşti. Dolayısıyla Cuma yükselmiş fiyatlardan satanlar bir süreliğine avantajlı çıkabilir.
➔Ancak altının kısa vadeli yükselişi hız kesse bile orta ve uzun vadeli sürebilir.
➔Çünkü altın dolardan kaçmak ve rezervlerini çeşitlendirmek isteyen merkez bankalarınca da talep ediliyor. Rusya-Ukrayna savaşı sonrası altının primlenmesinde bu olgu da etkili.
➔Altını destekleyen başka bir faktör de zor zamanlarda yatırımcılar için sığınılacak liman olarak görülmesi.
➔Bu olayda olduğu gibi altın tarihten gelen misyonunu bir kez daha yerine getirdi.
➔Kar realizasyonu da yapıldığına ve fazla köpük alındığına göre altın normal seyrini sürdürebilir.
DOLAR DA YÜKSELİR Mİ?
➔İran’ın karşılık vermesi öncesinde değerlenen bir varlık da ABD dolarıydı.
➔Bunda İran etkisi yanında geçen hafta Avrupa Merkez Bankası’nın haziran ayında faiz indirimine başlayacağının işaretini vermesi de etkili.
➔Sonuçta doların büyük paralara göre değerini yansıtan Dolar Endeksi geçen hafta 104.071 düzeyinden 105.835’e kadar çıktı ve yüzde 1.7 arttı. Doların 2024 yılındaki primi yüz de 4.7’ye vardı.
➔Dolar bundan sonra da değerlenmeye devam edebilir. Hem jeopolitik gelişmelerin etkisiyle dünya parası olarak talep görmesinden hem de faizinin göreli yüksek kalmaya devam edeceğinden dolayı.
FAİZLER NEDEN ÇIKIŞTA?
➔Normalde kriz dönemlerinin, jeopolitik gerginliklerin sığınaklarından biri ABD hazine tahvilleri olmalı ve buna paralel faizler de gevşemeliydi.
➔Ancak ABD’de enflasyonun yükselmesi, Ortadoğu’da yaşanan gerilimin petrol fiyatlarını artırma potansiyeli ve bunun enflasyonist etkisinden dolayı tahvil faizlerinde düzeltme devam ediyor. Bu nedenle de faizler gevşeyeceğine yükseliyor ve yükselmeye de devam edecek gibi görünüyor.
➔Sonuçta altın da dolar da ABD tahvil faizleri de istisnai bir eğilim içinde birlikte yükseliyor ve bu durum bir süre daha devam edebilir.
➔Piyasaların bir büyünün içinde değildi ama İran’ın İsrail’e karşılık vermesiyle bir şeylerin bozulduğu ve tetiklendiğini kesin.
